Chắc hẳn các mẹ đều biết rằng, chế độ ăn cho trẻ từ 0-6 tháng rất quan trọng, bởi đây là thời kỳ mẫn cảm nhất của trẻ, quyết định tới sự phát triển tối đa của trẻ sau này. Để giúp các mẹ xây dựng chế độ dinh dưỡng phù hợp và hiệu quả nhất, dưới đây là bài viết đưa ra các khuyến nghị về chế độ ăn và lưu ý cho trẻ từ 0-6 tháng tuổi từ góc nhìn chuyên gia dinh dưỡng.
Theo WHO Tổ chức Y tế thế giới, mẹ nên nuôi con hoàn toàn bằng sữa mẹ trong 6 tháng đầu.
Sữa mẹ trên thực tế đã được chứng minh là nguồn dưỡng chất tự nhiên nhất, phù hợp với sự “non nớt” của dạ dày của sơ sinh, cung cấp đầy đủ các chất dinh dưỡng và những kháng thể cần thiết cho sự phát triển của trẻ. Ngoài ra, sữa mẹ còn giúp trẻ giảm nguy cơ mắc các bệnh nhiễm trùng, tiêu chảy, viêm phổi, viêm tai giữa, hen suyễn và béo phì.
Mặt khác, cho con bú sữa mẹ cũng vô cùng có lợi cho các mẹ, như giảm nguy cơ ung thư vú và buồng trứng, giúp mẹ lấy lại vóc dáng nhanh hơn và đặc biệt là tăng cường gắn kết giữa mẹ và con.
Với các bé sơ sinh trong giai đoạn từ 0 – 4 tháng tuổi thì sữa vẫn luôn là nguồn dinh dưỡng duy nhất, tuyệt đối không cho trẻ uống bất kỳ dạng chất lỏng nào khác ngoài sữa, ngay cả nước lọc cũng không thể. Theo các chuyên gia Nhi khoa, trẻ dưới 4 tháng tuổi uống nước có thể xảy ra một vài vấn đề sức khỏe cho bé.
Các mẹ đang hút sữa cho con ti bình có thể tham khảo bảng gợi ý lượng sữa mẹ theo cân nặng trong chế độ ăn cho trẻ từ 0-6 tháng dưới đây nhé:
| Cân nặng của bé | Tổng lượng sữa mỗi ngày | Lượng sữa trong mỗi cữ bú |
| 2.265g | 390 ml | 48.75 ml |
| 2.491g | 429 ml | 53.625 ml |
| 2.718g | 467ml | 58.375 ml |
| 2.944g | 507 ml | 63.375 ml |
| 3.171g | 546 ml | 68.25 ml |
| 3.397g | 584 ml | 73 ml |
| 3.600g | 639 ml | 79.875 ml |
| 3.850g | 664 ml | 83 ml |
| 4.000g | 720 ml | 90 ml |
| 4.303g | 741 ml | 92.625 ml |
| 4.500g | 801 ml | 100.125 ml |
| 4.756g | 819 ml | 102.375 ml |
| 4.900g | 879 ml | 109.875 ml |
| 5.209g | 897 ml | 112.125 ml |
| 5.400g | 960 ml | 120 ml |
| 5.662g | 976ml | 122 ml |
| 5.889g | 1.015 ml | 126.875 ml |
| 6.115g | 1.053 ml | 131.625 ml |
| 6.400g | 1.119 ml | 139.875 ml |
| 6.704g | 1.155 ml | 144.375 ml |
| 6.795g | 1.172 ml | 146.25 ml |
Ngoài ra, các mẹ cũng nên bổ sung các thực phẩm giàu DHA như cá hồi, cá ngừ, dầu cá,... rất tốt cho sự phát triển trí não bé và một số dưỡng chất thiết yếu khác như choline, canxi, sắt,… Theo WHO, hàm lượng DHA cho sự phát triển của não bộ cần thiết cho mẹ trong giai đoạn thai kỳ và con bú là 200 mg mỗi ngày.
>>> CÓ THỂ BẠN QUAN TÂM: Lượng sữa cho trẻ sơ sinh: Cách tính và giới hạn cần biết
Khi bước sang tháng thứ 6, bé cần bổ sung nhiều dưỡng chất hơn, trong khi sữa mẹ lúc này lại không thể đáp ứng được. Ở tháng thứ 6, cơ thể bé đã phát triển tương đối hoàn chỉnh, hệ tiêu hóa có thể hấp thu các loại thức ăn đặc nên ăn dặm lúc này là cách bổ sung dinh dưỡng hiệu quả nhất.
Theo các chuyên gia dinh dưỡng, thời điểm trẻ có thể bắt đầu làm quen với ăn dặm là từ 4-6 tháng tuổi. Một số dấu hiệu cho cho thấy bé nhà bạn đã sẵn sàng bắt đầu thử ăn dặm như là:
Tuy nhiên, chế độ ăn cho trẻ từ 0-6 tháng tuổi thì sữa vẫn là nguồn dinh dưỡng chủ yếu, ăn dặm chỉ giúp bé làm quen với mùi vị thực phẩm và các loại thức ăn đặc. Chính vì vậy, các mẹ không nên cho bé ăn dặm quá nhiều mà chỉ nên ăn 1 bữa trong ngày trong thời gian đầu và tăng khẩu phần ăn từ từ theo từng ngày.
Một lưu ý nhỏ cho các mẹ đó là nên cho bé làm quen với 1 món ăn trong vòng 3 ngày rồi mới chuyển sang món mới. Như vậy, nếu bé có bị dị ứng với một loại thực phẩm nào thì mẹ có thể dễ dàng biết được.
Bên cạnh đó, các chuyên gia cho rằng không nên cho bé ăn dặm quá sớm (dưới 4 tháng tuổi) vì hệ tiêu hóa không thể hấp thu được. Trái lại, việc ăn dặm quá muộn (sau 6 tháng tuổi) sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến sự phát triển bình thường của trẻ, chẳng hạn như chậm lớn, hệ miễn dịch kém, dễ mắc các bệnh nhiễm trùng.
Ngoài sữa mẹ là nguồn dinh dưỡng tốt nhất, những chất dưới đây cũng rất cần thiết trong chế độ ăn cho trẻ từ 0-6 tháng tuổi.
Theo nghiên cứu của Viện hàn lâm Nhi khoa Mỹ (AAP), vitamin D rất quan trọng đối với trẻ 0-6 tháng tuổi. Mỗi ngày, trẻ cần bổ sung 400IU, tương đương 10mcg vitamin D và cần duy trì ít nhất trong 1 năm.
Bố mẹ nên cho trẻ hấp thụ ánh nắng buổi sáng để cơ thể bé tự tổng hợp vitamin D. Ngoài ra, vitamin D cho trẻ sơ sinh cũng được trẻ hấp thu qua việc bú mẹ hoặc các loại sữa công thức.
Theo AAP, mỗi ngày chế độ ăn cho trẻ từ 0-6 tháng tuổi cần khoảng 0.4mcg vitamin B12 – một loại dưỡng chất quan trọng trong quá trình hình thành tế bào máu và hệ thần kinh. Vitamin B12 có nhiệm vụ giúp cơ thể sử dụng các axit béo và một số amino axit cũng như nhiều dưỡng chất cần thiết khác trong cơ thể.
Vitamin B12 này hoàn toàn được bổ sung cho bé qua sữa mẹ. Các mẹ phải bổ sung cho mình thật nhiều thực phẩm nhiều vitamin B12 hoặc có thể bổ sung cho con vào bữa ăn dặm trong tháng thứ 4-6 nhé. Các thực phẩm nhiều vitamin B12 như ngũ cốc, gan động vật, thịt bò,…
Sắt là thành phần quan trọng của hemoglobin và protein giúp vận chuyển oxy trong máu. Ngoài ra, sắt cũng là dưỡng chất quan trọng trong quá trình phát triển tâm lý và hệ miễn dịch của trẻ từ 6-12 tháng tuổi.
Thông thường, lượng sắt cho trẻ từ 0-6 tháng là 0.27mg sắt mỗi ngày từ sữa mẹ. Chính vì vậy, các mẹ hãy thêm vào thực đơn hằng ngày những thực phẩm chứa nhiều sắt như trứng, cá, thịt, gan, các loại ra xanh có màu xanh thẫm và đặc biệt là sữa.
Probiotics cho trẻ sinh mổ là rất cần thiết - đây là là vi sinh vật có lợi, khi đẻ thường, vi sinh vật này trong cơ thể mẹ sẽ xâm chiếm màng nhầy và hệ tiêu hóa trẻ. Tuy nhiên khi đẻ mổ, quá trình này không diễn ra, dẫn đến một số đứa trẻ bị nhiễm trùng tai mũi họng và hệ miễn dịch của bé sẽ kém hơn.
Chính vì vậy, bố mẹ nên tham khảo ý kiến của các chuyên gia để bù đắp Probiotics, giúp hoàn thiện hệ vi sinh đường ruột, tăng sức đề kháng ngay trong chế độ ăn cho trẻ từ 0-6 tháng tuổi.
Có nên cho trẻ sơ sinh uống nước không? Trẻ sơ sinh mà uống sữa mẹ hoàn toàn trong 6 tháng thì không cần bổ sung thêm nước.
Tuy nhiên, chế độ ăn cho trẻ từ 0-6 tháng có thể khác nhau, nếu bé đang uống sữa công thức thì thỉnh thoảng có thể cho uống thêm một ít hoặc nếu bị táo bón thì có thể uống vài thìa nước đun sôi để nguội. Để an toàn nhất cho con, bố mẹ hãy luôn hỏi ý kiến bác sĩ trước khi cho bé uống nhé.
Theo các tổ chức y tế, trẻ có thể uống nước khi bắt đầu ăn dặm nhưng không thể thay thế sữa mẹ. Khi bé 4-6 tháng tuổi, mỗi ngày bố mẹ chỉ nên cho bé uống vài ngụm nước nhỏ, không quá 4 muỗng.
Một cách đơn giản để theo dõi lượng nước trong cơ thể là nước tiểu của trẻ, nước tiểu càng đậm thì cơ thể trẻ càng thiếu nước cho quá trình điện giải.
>>> CÓ THỂ BẠN QUAN TÂM Có nên cho trẻ sơ sinh uống nước - Những điều bố mẹ cần biết
Ngày nay, khi chất lượng cuộc sống được nâng cao, bố mẹ luôn muốn lựa chọn cho con của mình những thực phẩm tốt nhất. Chế độ ăn cho trẻ từ 0-6 tháng tuổi luôn gắn với các công cụ như bình sữa, núm vú, cốc đựng thuốc, thìa,… nên cần được vệ sinh đúng cách, ngăn ngừa các vi trùng lây nhiễm sang trẻ.
Khi bé bắt đầu thì bố mẹ nhất định phải tuân thủ 6 nguyên tắc ăn dặm sau:
Những thực phẩm cho bé từ 4-6 tháng tuổi bao gồm:
Không có thứ tự cố định nào nên cho trẻ ăn trước. Tuy nhiên, điều quan trọng là làm quen các loại thực phẩm giàu chất sắt cho sự phát triển khỏe mạnh của bé. Bắt đầu bằng cho bé ăn thức ăn mềm, nghiền hoặc nhuyễn, sau đó chia thành từng miếng nhỏ khi bé đã quen với thức ăn đặc.
>>> THAM KHẢO THÊM Hướng dẫn ăn dặm cho bé 6 tháng tuổi
Chế độ ăn cho trẻ từ 0-6 tháng tuổi rất quan trọng cho sự phát triển toàn diện của trẻ, các chuyên gia dinh dưỡng cho rằng, bố mẹ cần tự tin và kiên nhẫn khi cho trẻ bú và ăn dặm.
Lúc này, hãy luôn nhớ rằng, trẻ cần được làm quen dần với thực phẩm mới và học cách tiêu hóa một cách tự nhiên nhất. Qua đó, trẻ sẽ dần tạo được thói quen ăn uống đa dạng và khoa học ngay từ nhỏ.
Bởi mỗi đứa trẻ có một nhu cầu dinh dưỡng và hệ tiêu hóa riêng, nên bố mẹ không cần lo lắng hay so sánh với các đứa trẻ khác. Bằng cách lắng nghe và quan sát từng phản ứng của trẻ để từ đó điều chỉnh chế độ ăn hợp lý. Đừng ép con ăn, cất chén bột đi nếu con lắc đầu, để con tự quyết định lượng thức ăn nạp vào cơ thể.
Bên cạnh đó, việc thăm khám sức khỏe định kỳ và theo dõi sự phát triển của trẻ sẽ giúp bố mẹ hiểu rõ con mình hơn, xác định được liệu trẻ có đang phát triển đúng mức không? Từ đó, các chuyên gia dinh dưỡng sẽ xây dựng thực đơn cá nhân hóa để trẻ phát triển toàn diện.
Qua bài viết này, hy vọng những thông tin hữu ích và lời khuyên từ chuyên gia sẽ giúp các bậc cha mẹ giảm bớt nỗi lo về chế độ ăn cho trẻ từ 0-6 tháng tuổi.
Nếu bạn quan tâm đến chế những chất dinh dưỡng cần thiết trong thời kỳ ăn dặm của trẻ, cách cho trẻ ăn dặm đúng cách theo từng tháng tuổi, từng giai đoạn và cách xử lý những khó khăn thường gặp khi chăm trẻ thì tham khảo ngay khóa học Dinh dưỡng cho trẻ từ 6-12 tháng của chúng tôi nhé.
Chúc các bé luôn khỏe mạnh và phát triển tốt trong giai đoạn quan trọng này! Đừng quên vào Trung tâm VMC để cập nhật các kiến thức hữu ích để chăm sóc cho bé và cả gia đình nhé.
Tham khảo Khóa học chế độ ăn cho trẻ suy dinh dưỡng dưới 5 tuổi
Hoàng Quỳnh Liên
