Khi bé được 6 tháng tuổi, các bậc cha mẹ cần hiểu rõ lý do, liều lượng, phương pháp và khó khăn thường gặp để hướng dẫn bé ăn dặm một cách khoa học và an toàn. Bài viết này, Trung tâm VMC sẽ giúp bạn hiểu cách ăn dặm cho bé 6 tháng tuổi theo các tiêu chí đó.
Ăn dặm hay còn gọi là ăn bổ sung, là quá trình cho bé làm quen với dạng thức ăn đặc.
Theo khuyến nghị của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), nên cho trẻ ăn dặm an toàn và đầy đủ dinh dưỡng vào 6 tháng tuổi cùng với việc tiếp tục cho trẻ uống sữa mẹ đến 2 tuổi hoặc lâu hơn.
Bởi sang tháng thứ 6, nhu cầu về năng lượng và chất dinh dưỡng của trẻ sơ sinh bắt đầu vượt qua năng lượng cung cấp từ sữa mẹ, và ăn dặm giúp bổ sung những năng lượng còn thiếu đó. Lúc này, dạ dày của trẻ cũng có thể bắt đầu hấp thụ những thức ăn có dạng đặc, chính vì vậy ăn dặm cho bé 6 tháng tuổi là hoàn toàn hợp lý.
Nếu trẻ không được ăn dặm từ 6 tháng tuổi hoặc không cung cấp đúng, đủ lượng thức ăn thì sự tăng trưởng của trẻ sơ sinh có thể bị chậm lại, có nguy cơ bị suy dinh dưỡng, còi xương, thiếu máu và phát triển kém,...
Để có một chế độ ăn dặm cho bé 6 tháng tuổi một cách khoa học và an toàn, các bậc cha mẹ nên nắm rõ và tuân thủ những lưu ý cơ bản sau đây:
Theo Học viện Nhi khoa Hoa Kỳ (AAP), bắt đầu ăn dặm khi bé chưa sẵn sàng thực sự khá nguy hiểm (đặc biệt là trẻ < 4 tháng tuổi). Nó có thể dẫn đến tăng nguy cơ nghẹt thở, béo phì và tiểu đường sau này, đồng thời làm giảm sớm lượng sữa mẹ hoặc sữa công thức, làm giảm những lợi ích mà sữa mẹ mang lại.
Vì vậy, làm thế nào bạn có thể biết nếu em bé của bạn đã sẵn sàng cho ăn dặm?
Dưới đây là một số dấu hiệu sẵn sàng:
Mỗi bé có một nhu cầu và khả năng ăn uống khác nhau, các bậc cha mẹ không nên bắt ép buộc hay ăn theo chế độ ăn của bé khác. Khi bắt đầu xây dựng kế hoạch ăn dặm cho bé 6 tháng, hãy lắng nghe và quan sát từng biểu hiện để biết trẻ có thích hay không, đã no hay còn đói, có khó tiêu hay không. Bố mẹ nên kiên nhẫn và tôn trọng cảm xúc của con.
Đây là quy tắc giúp bé có được một chế độ ăn uống cân bằng và phong phú. Chế độ ăn dặm cho bé 6 tháng tuổi cần được bổ sung đủ các chất dinh dưỡng đến từ các nhóm thực phẩm khác nhau như: rau, hoa quả, thực phẩm giàu tinh bột, đạm và các sản phẩm bơ sữa.
Ngoài ra, thực đơn ăn dặm cho bé 6 tháng tuổi cũng nên thay đổi thường xuyên cho bé để bé không bị nhàm chán và kích thích vị giác. Đặc biệt, cho trẻ ăn từng loại thức ăn có thể gây dị ứng để bố mẹ có thể phát hiện ra bất kỳ hiện tượng dị ứng nào.
Các loại thực phẩm có thể gây phản ứng dị ứng:
Sau khi nắm rõ những lưu ý cơ bản khi cho bé ăn dặm, bố mẹ cần biết cách điều chỉnh liều lượng ăn dặm một cách hợp lý. Dưới đây là một số khuyến nghị về lượng ăn dặm cho bé 6 tháng tuổi:
Khi bắt đầu ăn dặm, bé chỉ nên ăn một bữa trong ngày, thường là vào buổi sáng hoặc trưa. Sau đó có thể tăng dần lên hai bữa ăn dặm trong ngày khi bé đã dần quen với dạng thức ăn mới.
Khi bé gần 7 tháng tuổi, bố mẹ có thể tăng lên 3 bữa ăn dặm trong ngày. Ngoài ra, thực đơn ăn dặm cho bé 6 tháng tuổi nên đa dạng, cũng có thể cho bé ăn những bữa phụ như hoa quả, bánh ăn dặm giữa các bữa chính để bổ sung thêm dinh dưỡng và kích thích dinh dưỡng cho bé nhé.
Lượng ăn dặm cho bé 6 tháng bao nhiêu là đủ? Về nguyên tắc, khi bé mới tập ăn dặm cần cho ăn từ loãng đến đặc, từ ít đến nhiều nên bé chỉ nên ăn một lượng nhỏ thức ăn, khoảng từ một đến hai muỗng cà phê.
Tuần cuối tháng thứ 6, có thể cho bé ăn khoảng từ hai đến ba muỗng canh thức ăn mỗi bữa. Tuy nhiên, mỗi bé có một mức độ hấp thụ khác nhau, không theo một quy chuẩn nhất định nên bố mẹ có thể tăng thêm nếu bé hào hứng với đồ ăn mới.
Nguyên tắc quan trọng trong cách ăn dặm cho bé 6 tháng là bắt đầu bằng những thức ăn lỏng và mịn như cháo và bột, sau đó dần chuyển sang những thức ăn có phần đặc và thô hơn. Khi cho bé ăn các loại thức ăn mới, bố mẹ hãy chắc chắn rằng thức ăn đã được nghiền nhuyễn hoặc cắt nhỏ để tránh nguy cơ bé hóc xương hoặc nghẹn.
>>> THAM KHẢO THÊM: Lịch ăn dặm cho bé 6 tháng tuổi
Mỗi bé có một nhu cầu và khả năng ăn uống khác nhau, hiện nay có ba phương pháp ăn dặm phổ biến có những yêu cầu và đặc điểm điểm riêng. Cùng so sánh cả ba phương pháp ăn dặm cho bé 6 tháng tuổi, để bố mẹ có thể đưa ra lựa chọn phù hợp nhất nhé.
Đây là phương pháp ăn dặm phổ biến và lâu đời tại Việt Nam. Với cách ăn dặm truyền thống cho bé 6 tháng, bố mẹ chế biến các loại thức ăn bằng cách xay nhuyễn hoặc trộn chung vào loại đồ ăn chính.
Ưu điểm
Khuyết điểm
Thực đơn
Đây là phương pháp cho bé tự tay cầm thức ăn và đưa vào miệng để tự ăn. Bố mẹ cắt các loại thức ăn thành các miếng nhỏ mà bé có thể cầm nắm được. Thực đơn ăn dặm tự chỉ huy cho bé 6 tháng có thể là rau củ, trái cây, phô mai, bánh mỳ, bánh quy, thịt, cá,…
Ưu điểm
Khuyết điểm
Thực đơn
Là phương pháp ăn dặm được áp dụng rộng rãi tại Nhật Bản và nhiều nước Châu Á với tỉ lệ cháo 1:10, cháo được nấu từ gạo lứt hoặc gạo nếp và nước lọc. Sau đó, bố mẹ có thể cho thêm các loại thực phẩm khác như rau củ, trứng, cá, thịt,… vào cháo để thêm chất dinh dưỡng cho thực đơn ăn dặm kiểu Nhật cho bé 6 tháng tuổi.
Ưu điểm
Khuyết điểm
Thực đơn
Khi cho bé ăn dặm, không tránh khỏi sẽ gặp một số tình huống khó khăn hoặc nguy hiểm cho sức khỏe và sự phát triển của bé. Bố mẹ cần hiểu và biết cách xử lý khi gặp các tình huống khó khăn khi cho bé ăn dặm như sau:
Khóc là hiện tượng bình thường và thường xuyên nhất khi mới bắt đầu ăn dặm cho bé 6 tháng tuổi. Có nhiều nguyên nhân khiến bé khóc khi ăn dặm, như: bé không thích loại thức ăn, bé không thích cách cho ăn, bé không đói hoặc no quá, bé bị đau bụng hoặc mệt mỏi...
Khi gặp tình huống này, bố mẹ không nên lo lắng:
Nôn trớ thường xuyên xuất hiện ở trẻ sơ sinh đặc biệt trong chế độ ăn dặm cho bé 6 tháng, bởi đây là giai đoạn bé làm quen với dạng thức ăn mới nên thức ăn chưa tiêu hoặc đang tiêu hóa một phần, hoặc đàm nhớt. Tuy nhiên, bé bị nôn trớ kéo dài có thể dẫn đến biếng ăn, chậm phát triển hay suy giảm sức đề kháng, đặc biệt nếu bé hít phải chất nôn vào phổi có thể gây tắc nghẽn đường hô hấp.
Nếu bé nôn trớ thì bố mẹ nên lưu ý quan sát để xác định nguyên nhân khiến bé nôn trớ:
Bé ăn dặm bị táo bón là hiện tượng dễ xảy ra, nghĩa là chế độ ăn dặm của bé chưa hợp lý. Nguyên nhân dẫn đến táo báo thường là do ăn dặm quá sớm (trước 4 tháng) hệ tiêu hóa chưa kịp thích ứng, pha sai công thức, thiếu nước, dư đạm,..
Khi gặp tình huống này, bố mẹ nên làm như sau:
Bé bị dị ứng thức ăn là phản ứng quá mức của hệ thống miễn dịch đối với các protein bình thường vô hại trong một loại thực phẩm cụ thể. Vậy nên thức đơn ăn dặm cho bé 6 tháng phải được lên kế hoạch hàng tuần và có ghi chép để dễ dàng quan sát.
Có rất nhiều nguyên nhân khiến bé bị dị ứng thức ăn, như: bé có di truyền dị ứng, bé tiếp xúc với loại thức ăn có nguy cơ gây dị ứng cao, bé tiếp xúc với loại thức ăn mới mà cơ thể chưa quen... Nếu bé bị dị ứng thức ăn, bố mẹ phải hết sức bình tĩnh, chú ý biểu hiện của trẻ:
Bé bị hóc xương khi ăn dặm có thể có nhiều nguyên nhân như: bé cắn hay nuốt quá nhanh, bé cười hay khóc khi đang ăn, bé ăn những loại thức ăn có kết cấu cứng hoặc có xương... Không chỉ trong chế độ ăn dặm cho bé 6 tháng tuổi mà bất kỳ giai đoạn nào bé cũng có thể bị hóc xương.
Khi bé bị hóc xương, bố mẹ phải bình tĩnh, trấn an bé, sau đó:
Ăn dặm là một trong những giai đoạn quan trọng nhất trong quá trình nuôi dưỡng và chăm sóc trẻ nhỏ. Qua bài viết trên, Trung tâm VMC hy vọng bố mẹ đã thêm kinh nghiệm và những kiến thức hữu ích về ăn dặm cho bé 6 tháng tuổi.
Tham khảo ngay khóa học Dinh dưỡng cho trẻ từ 6-12 tháng
Hoàng Quỳnh Liên
